T24 Dış Haberler
Ankara-Washington sınırında gündemde birçok başlık bulunurken Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu‘nun ABD ziyareti bugün başlayacak. Çavuşoğlu, yarın (18 Ocak) Washington’da ABD’li mevkidaşı Antony Blinken‘la görüşecek.
Çavuşoğlu, bugün Ankara’da İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan‘ı ağırlayıp bir ortak basın toplantısı düzenledikten sonra ABD’ye uçacak.
T24 Dış Siyaset Analisti Barçın Yinanç, “Dış Siyasetle İçli Dışlı” yayınında Blinken-Çavuşoğlu görüşmesinin Washington’da yapılıyor olmasının kıymetli bir ayrıntı olabileceğine dikkat çekti. Yinanç, “Blinken, geçen sene Çavuşoğlu’yla Washington’da görüşmek istemedi New York’ta görüştü. Bu bile bir spekülasyon konusu oldu, ‘Resmi olarak ağırlamak istemiyorlar, bu da o soğukluğun göstergesi’ diye. Bu spekülasyonlar üzerine Çavuşoğlu’nun Washington’da ağırlanacak olması bence bize bir şeyler söylüyor. Doğal anladığımız kadarıyla bu inisiyatif ABD tarafından geliyor” dedi.
Çavuşoğlu, Türkiye ile ABD ortasında kurulması Ekim 2021’de kararlaştırılan ve Nisan 2022’de başlayan Stratejik Düzenek Toplantısı’nın bakanlar seviyesinde ikincisinin de bu ziyarette gerçekleştirileceğini açıkladı.
F-16 satışı gündemde
Türkiye ve ABD ortasındaki en sıcak gündemlerden biri ABD’nin Türkiye’ye potansiyel F-16 savaş uçakları ve modernizasyon kiti satışı. Wall Street Journal’ın aktardığına nazaran Biden idaresi, Türkiye’ye F-16 satışını geçen hafta Kongre’ye taşıdı ve mevcut olarak resmi olmayan kıymetlendirme süreci işliyor. Biden idaresi satışa sıcak baktığını söylese de Senato Dış İlişkiler Komitesi’nin Demokrat Başkanı Bob Menendez, Ankara’nın insan hakları sicili nedeniyle satışa karşı olduğunu söyledi. Tıpkı haberde, Yunanistan’a F-35 satışının da Kongre’ye Biden idaresi tarafından götürüldüğü belirtildi.
Çavuşoğlu pazartesi günkü basın toplantısında mevzuyla ilgili şunları kaydetti:
“ABD Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı’na iletti. İdare, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla gayriresmi formda Kongre’ye bildirimde bulundu. Her iki kanatta da Dış Bağlantılar Komitesi’nin liderleri ve en deneyimli üyeye bildiriliyor. Buradan daha sonra bir itiraz gelmezse de süreç tamamlanıyor. Resmi bildirim oluyor. ABD Kongresi’nin, Başkan’ın bu istikametteki talebini, yüzde 51 ile reddetme ihtimali var. Şayet bu olursa Lider, tekrar gönderir. Şayet bu olursa bu kere üçte iki çoğunlukla reddedilmesi gerekir.”
Çavuşoğlu, Menendez’e ithafen “Özellikle bir senatör, daima itirazını gündeme getiriyor. Lakin daha evvel sunulan değişiklik önergeleri temizlendi biliyorsunuz. Biz, meselesiz bir halde geçmesini bekliyoruz” dedi.
ABD Suriye’ye harekatı istemiyor, olağanlaşmaya karşı
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine düzenlemesi gündemde olan potansiyel kara harekatı ve Ankara-Şam çizgisinde tekrar başlayan temaslar da Çavuşoğlu-Blinken görüşmesinde gündemde olabilir.
Washington, Esad idaresinin insan hakları sicili nedeniyle mevcut olarak müttefik ülkelerin Suriye ile temas kurmasına sıcak bakmadıklarını söylemişti.
Öte yandan ABD, birçok kere Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine yeni bir askeri harekat yapmasını istemediklerini vurguladı.
Ankara ise, ABD’nin Suriye’de YPG ile olan işbirliğinden rahatsızlığını sık sık lisana getiriyor.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği
ABD-Türkiye çizgisinde en kıymetli gündemlerden biri de İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği. Türkiye, Finlandiya’nın ittifaka üyeliğine daha sıcak baksa da İsveç’ten “terörle ortasına aralık koyması” için bulunduğu talepler karşılanmış değil. İsveç basınına nazaran Türkiye’nin iadesini istediği 4 ismin daha iadesi gerçekleşmeyecek. Öte yandan, geçen hafta PKK destekçisi olduğu belirtilen bir kümenin da Stokholm Belediye Binası önünde AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan‘a benzetilen bir kuklayı karşıt bir formda asması ipleri gerdi. Ankara, İsveç’in Ankara büyükelçisini Dışişleri’ne çağırdı.
Türkiye ve Macaristan dışında tüm NATO ülkeleri, iki kuzey ülkesinin iştirak protokollerini ulusal meclislerinden geçirdi. ABD, Türkiye’nin süreci hızlandırmasını bekliyor. Ankara ise talepleri karşılanmadan adım atmıyor. WSJ’ye konuşan kaynaklara nazaran Biden idaresi, Türkiye’ye F-16 satışını iki kuzey ülkesinin NATO üyeliğine müsaade verilmesi için “havuç” olarak kullanmayı hedefliyor.
DW Türkçe’ye konuşan Milletlerarası Bağlantılar Uzmanı Prof. Dr. İlhan Uzgel‘e nazaran Erdoğan iki ülkenin üyeliklerine ait TBMM’den çıkması gereken onayı seçime kadar uzatmayı hedefliyor. “Böylelikle iç kamuoyu nezdinde ‘bakın biz onay vermezsek hiçbir şey gerçekleşmiyor” algısının kullanılmaya çalışılacağını belirten Uzgel, Erdoğan’ın çok büyük bir yarar elde etmediği sürece bu hususta adım atmamaya niyetli olduğunu düşünüyor.
Rusya-Ukrayna savaşı
Rusya-Ukrayna savaşı, tüm dünyada olduğu üzere Türkiye ve ABD ilgilerinde de kıymetli bir başlık. ABD, Türkiye’nin arabuluculuk ve kolaylaştırıcı ülke rolünü destekliyor, lakin vakit zaman Ankara Rusya yakınlaşmasından Washington’un rahatsız olduğuna dair de haberler ABD basınında yer alıyor.