Milliyet.com.tr/ÖZEL Türkiye İstatistik Kurumu bugün saat 10.00’da Ekim ayı enflasyon datalarını açıklanacak. Tüketici Fiyat Endeksi, eylülde yüzde 2,97 artış kaydetmişti. Bir evvelki yılın aralık ayına nazaran yüzde 35,86, bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 49,38 ve on iki aylık ortalamalara nazaran yüzde 63,47 olarak gerçekleşmişti.
EKONOMİSTLERİN BEKLENTİSİ NE TARAFTA?
AA Finans’ın Türkiye İstatistik Kurumu tarafından 4 Kasım Pazartesi günü açıklanacak ekim ayı enflasyon datalarına ait beklenti anketi, 16 ekonomistin iştirakiyle sonuçlandı.
Ankete katılan ekonomistlerin ekim ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 2,46 oldu. Ekonomistlerin ekim ayı için enflasyon beklentileri yüzde 2 ile yüzde 2,75 aralığında yer aldı.
Ekonomistlerin ekim ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına nazaran (yüzde 2,46), bir evvelki ay yüzde 49,38 olan yıllık enflasyonun yüzde 47,98’e ineceği öngörülüyor. Öte yandan, ekonomistlerin 2024 sonu enflasyon beklentisi ekimde yüzde 44,23 oldu.
ASGARİ FİYATTA EN GÜÇLÜ KESTİRİM
Öte yandan yıl sonu yaklaştıkça minimum fiyatla ilgili beklentiler de şekillenmeye başladı. 2025 yılı taban fiyatının belirlenmesinde iki farklı seçenek masada. Birincisi taban fiyatın yıl sonu gerçekleşen enflasyona nazaran belirlenebileceği, bir başkası ise 2025 yılı enflasyon maksadına nazaran belirleneceği istikametinde.
Orta Vadeli Program’da yıl sonu enflasyon maksadı yüzde 41.5 olarak belirlenirken, 2025 yılı hedeflenen enflasyon ise yüzde 17.5 olarak açıklanmıştı.
Ekonomi idaresinin yüzde 25 civarında bir minimum fiyat artışı üzerinde durduğu belirtiliyor. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, ABD temasları sırasında 25’lik taban fiyat artışının enflasyon görünümüyle dengeli olduğunu söyledi.
Asgari fiyatla ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, “Geçen yıl aralık ayında izlediğimiz yol neyse, bu yıl da birebir formda ilerleyeceğiz. Enflasyona ezdirmeyecek, vatandaşın satın alma gücünü koruyacak bir fiyat düzeyinde mutabakata varılmasını dilek ediyorum” demişti.
Peki 2025 yılı minimum fiyat gerçekleşen enflasyona nazaran mi belirlenecek? Yoksa enflasyona sebebiyet vermeyecek bir artırım oranı mı olacak?
‘EN SIKI PAZARLIK MASASI İLE KARŞI KARŞIYA KALACAĞIZ’
Konuyla ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye açıklayan Yeminli Mali Müşavir Ahmet Kurtuluş şu tabirleri kullandı: “Son yıllarda karşımıza çıkan en sıkı pazarlık masasıyla karşı karşıya kalacağız. 5 emekçi temsilcisi, 5 patron temsilcisinin ve 5 hükümet temsilcisinin yer alacağı Taban Fiyat Tespit Kurulu Aralık ayı içinde toplanıp en son kararını verecek. Bu yılı öbür yıllardan ayıran en kıymetli fark hükümet temsilcilerinin alacağı tavır olacak.
Uzun yıllardır kurul enflasyon oranında artırım verileceği şuuru ile masaya otururdu. Bunun üzerinde refah hissesi verilip verilmeyeceği, verilirse ne oranda verileceği pazarlık konusu olurdu. Fakat bu yıl iktisat idaresi gerçekleşen enflasyon değil de beklenen enflasyon üzerinden minimum fiyata artırım planlıyor.
PAZARLIK HANGİ SAYIDAN BAŞLAYACAK?
OVP’ye nazaran 2025 yılı enflasyon amacı %17,5 olarak güncellendi. Bu oran üzerinden hareket edildiğinde pazarlığın 20.000 TL üzerinden başlaması bekleniyor. Bu hususta hükümetin yanında patron tarafının da bulunması sürpriz olmayacaktır.
İŞÇİ KISMI NE KADAR TALEP EDECEK?
İşçi tarafı ise masaya evvelki yıllarda olduğu üzere enflasyonun üzerine refah hissesi artışı talebiyle oturacaktır. Yıl sonu enflasyonun 40-45 bandında gerçekleşeceğini öngördüğümüzde emekçi tarafının %50 artışla 25.503 TL talebiyle masaya oturacağını düşünüyoruz.
ASGARİ FİYATA NE KADAR ARTIRIM OLACAK?
Makasın bu kadar açık olduğu periyodu uzun vakittir yaşamıyorduk. Hasebiyle uzlaşmayla masadan kalkılması çok sıkıntı görünüyor. Bizim iddiamıza gelecek olursak yeni taban fiyatın uzlaşmayla belirlenemeyeceği ve %30’luk artışla 22.102 TL olarak belirleneceği kanaatindeyiz.
HANGİ ORAN ENFLASYONA SEBEBİYET VERMEZ?
Başlangıçta da belirttiğimiz üzere beklenen enflasyon üzerinden hareket edildiğinde enflasyon amacına ulaşmak daha kolay olacaktır. Lakin hayat kurallarının çok zorlaştığı bir ortamda bu oranda artırım yapılması düşünülemez. Yüzde 25-30 bandında belirlenecek taban fiyat artışının enflasyon artışına çok büyük oranda sebep olmayacağı kanaatindeyiz.