Yunanistan, Yeni Demokrasi (YD) partisinin önde tamamladığı 21 Mayıs erken parlamento seçimlerinin akabinde ikinci seçimlere gidiyor. YD, elde ettiği yüksek oy oranına karşın 300 sandalyeli parlamentoda tek başına iktidar olma gayesine ulaşamadı.
VAROUFAKİS’İN PARTİSİ PARLAMENTO DIŞINDA KALDI
Başbakan Kiryakos Miçotakis ve partisi YD, seçimlerin galibi olurken, PASOK ve Yunanistan Komünist Partisi (KKE) 2019 seçimlerine kıyasla oylarını kıymetli ölçüde artırdı.
Aşırı sağcı-popülist Helen Tahlili de oy oranında bir artış kaydederken, SYRİZA büyük oranda oy kaybetti. Eski Maliye Bakanı Yanis Varoufakis’in lideri olduğu MERA25 ise yüzde 3’lük baraja takılarak parlamento dışında kaldı.
HANGİ PARTİ YÜZDE KAÇ OY ALDI?
İçişleri Bakanlığı’nın sitesinde yayımlanan bilgilere nazaran, oyların tamamının sayılmasının akabinde, parlamentoya giren partilerin oy oranı ve sandalye sayısı şu biçimde:
YD: Yüzde 40,79 ve 146 sandalye
SYRİZA: Yüzde 20,07 ve 71 sandalye
PASOK: Yüzde 11,46 ve 41 sandalye
KKE: Yüzde 7,23 ve 26 sandalye
Helen Tahlili: Yüzde 4,45 ve 16 sandalye
MİÇOTAKİS, YENİ SEÇİMLER İÇİN 25 HAZİRAN’A İŞARET ETTİ
Sonuçların açıklaması sonrasında SYRİZA ve diğer parti önderleri, Başbakan Miçotakis’i tebrik etti. PASOK lideri Nikos Androulakis, kendisini tebrik etmek üzere Miçotakis’i telefonla aradı. İkili ortasında gerçekleşen kısa görüşmede YD lideri, Androulakis’in olumsuz yaklaşmadığı 25 Haziran’da sandıkları tekrardan kurma niyetini lisana getirdi.
Söz konusu telefon görüşmesinden sonra ulusa seslenen Miçotakis, yeni hükümeti kurma misyonunu alacağını lakin bunu kullanmayacağını açıkladı.
‘Siyasi bir depremden’ bahseden YD lideri, basit nispi temsil sistemine atıfla ‘basit nispi temsilin matematiğinin parti pazarlığına dayandığını’ belirterek, ‘vatandaşların kendine güvenen YD’nin seçimlerini onayladığını’ söyledi.
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
Yeniden seçim yolunda olan komşu Yunanistan’da, Kiryakos Miçotakis, 22 Mayıs Pazartesi günü istikşafî mazbatasını alacak. Öğle saat 12.00’de İçişleri Bakan Vekili Kalliopi Spanou seçimin nihai sonuçlarını Meclis Başkanı Konstantinos Tasoulas’ın ofisine iletecek. Tasoulas daha sonra Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na geçecek ve burada Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou’ya seçim sonuçlarını teslim edecek.
Anayasanın 37’nci hususuna nazaran, ‘Cumhurbaşkanı, kesin sonuçlara göre birinci parti önderinin yeni parlamentoda mutlak çoğunluğa (151) sahip olmadığını tespit ettikten sonra’ yeni hükümeti kurma sürecini başlatacak.
Cumhurbaşkanı, seçimde birinci olan partinin başkanını, hükümet kurma mümkünlüğünü tespit etmek üzere Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na davet edecek. Bu teşebbüsün sonuçsuz kalması halinde, Sakellaropoulou hükümeti kurma misyonunu parlamentoda temsil gücü olan ikinci partinin başkanına verecek. Bunun da başarısız olması durumunda Cumhurbaşkanı vazifesi parlamentoda temsil gücü olan üçüncü partinin önderine verecek.
ÜÇ BAŞKANIN DE YENİ HÜKÜMETİ KURMAK İÇİN ÜÇ GÜNÜ OLACAK
Üç önderin de yeni hükümeti kurmak için üç günü var. Üç günlük mühletin dolması mecburî değil. Üç siyasi önderden biri isterse hükümeti kurma yetkisini kullanmayı reddedebilir.
Anayasanın 84’üncü hususuna nazaran hükümetin kurulması için anayasal eşik, parlamentodan güvenoyu alma mümkünlüğü, yani 151 olumlu oy ya da mevcut vekillerin salt çoğunluğu. İnanç oylamasında toplam vekil sayısı 5’te 2’den, yani 120 oydan az olamaz.
BAŞBAKANIN MİSYONU SAYIŞTAY LİDERİNE VERİLECEK
Hükümetin kurulamayacağının anlaşılması halinde, Cumhurbaşkanı parlamentonun itimadına sahip bir hükümetin kurulmasını araştırmak üzere seçimlerden çıkan tüm parlamenter partilerin önderlerini Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na davet edecek. Bu eforun da sonuçsuz kalması halinde Sakellaropoulou, yeni seçimlere gidilmesi için parlamentodaki tüm partiler tarafından daha geniş kabul gören bir süreksiz hükümetin kurulmasını talep edecek.
Bu durumda başbakanın misyonları, ülkenin üç yüksek mahkemesinin üç liderinden en kıdemlisi olan Sayıştay Başkanı İoannis Sarma’ya emanet edilecek.
Bu arada 21 Mayıs seçimlerinde sandıktan çıkan yeni parlamento 1 Haziran 2023 Perşembe günü saat 11.00’de vazifeye başlamak üzere toplanacak. Sonraki gün 9’uncu Parlamento Oturumu Genel Kurulu Yunanistan Parlamentosu Liderini seçmek üzere toplanacak. Sonraki gün ise Parlamento Lider Yardımcıları, parlamentodaki tüm partilerden orantılı olarak Yunan Parlamentosu Sekreterleri ve yardımcıları seçilecek.
ATİNA’DA SİYASİ HAREKETLİLİK
Öte yandan, seçim sonuçlarının belirli olmasıyla birlikte, bu sabah başşehir Atina’da ağır bir siyasi hareketlilik vardı. YD kurmayları yeni seçim tarihinin belirlenmesi için Başbakan Miçotakis başkanlığında teşebbüslerini başlattı.
Seçimlerde oy kaybı yaşayan ana muhalefet partisi SYRİZA’da ise seçim sonuçları detaylı olarak masaya yatırıldı. Parti başkanı Aleksis Çipras, dün gece bu istişareler sonucunda SYRİZA’da esaslı değişikliklere gidileceğinin bildirisini vermişti. Parlamentoya giren diğer üç parti de seçim sonuçlarını ve olası yeni seçimleri ele aldı.
Yeni parlamentoya girmeye çok yaklaşan partilerde de yeni seçim heyecanı yaşanırken, eski meclis başkanı Zoi Konstantopoulou’nun liderliğindeki Özgürlük Seyri, merkezdeki NİKİ ve dün parlamento dışı kalan MERA25’te de ağır bir gündem vardı.